“Lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã: Ý nghĩa và hoạt động chính
Lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã là một sự kiện quan trọng trong văn hóa dân gian Việt Nam, với nhiều hoạt động truyền thống đặc sắc như lễ cúng, diễu hành, và các trò chơi dân gian. Đến với lễ hội, du khách sẽ được trải nghiệm không khí sôi động và tìm hiểu về ý nghĩa tinh thần sâu sắc của người Việt. Cùng tìm hiểu thêm về lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã qua các hoạt động chính nào trong bài viết dưới đây.”
Sự lịch sử của Lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã
Thời kỳ Phong kiến
Đền Bạch Mã được xây dựng theo chỉ dẫn của Vua Lê Thái Tổ để thờ danh tướng Phan Đà. Lễ hội đền Bạch Mã gắn liền với sự hình thành của đền, khoảng 500 năm, được Nhà nước Phong kiến liệt vào hàng “Điển lễ Quốc tế, quốc tạo”.
Thời kỳ hiện đại
Khoảng những năm 1945 – 1994, do điều kiện lịch sử, lễ hội được dân làng tổ chức tế lễ đơn giản, không rước kiệu, nhưng riêng trò vật cù diễn lại tích của tướng Phan Đà vẫn được tổ chức quy mô và duy trì đến nay. Sau khi di tích được xếp hạng di tích quốc gia năm 1994, nhân dân trong xã khôi phục lại lễ hội với đầy đủ các nghi lễ như trước đây. Tuy nhiên, do ngày hội vào đúng dịp nắng nóng cao điểm của miền Trung nên nhân dân trong xã đã chọn ngày 8 – 12 tháng Hai Âm lịch để tổ chức lễ hội.
Ý nghĩa văn hóa và tâm linh của Lễ hội Bạch Mã
Lễ hội Bạch Mã không chỉ là dịp để tôn vinh và tưởng nhớ vị tướng Phan Đà, mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Lễ hội thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đây là dịp để các thế hệ trẻ ôn lại truyền thống đánh giặc ngoại xâm của cha ông, tưởng nhớ và tôn vinh vị tướng Phan Đà đã hy sinh vì đất nước.
Giá trị cố kết cộng đồng
Lễ hội Bạch Mã thể hiện tính cố kết của cộng đồng trong việc tham gia lễ hội, tinh thần đoàn kết, đồng đội trong các trò hội. Trò chơi vật cù trong lễ hội không chỉ tái hiện việc tướng Phan Đà tuyển quân, mà còn mang tính biểu tượng sâu xa về phong tục thờ Mặt trời của dân cư nông nghiệp trồng lúa nước. Đây là dịp để cả cộng đồng thể hiện sự đoàn kết, tinh thần vượt lên trên mọi khó khăn.
Giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa
Lễ hội Bạch Mã không chỉ là dịp để tưởng nhớ và tôn vinh quá khứ, mà còn là cơ hội để giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Việc tổ chức lễ hội hàng năm giúp duy trì và phát triển các nghi lễ, trò chơi truyền thống, góp phần bảo tồn di sản văn hóa của địa phương.
Những hoạt động chính trong Lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã
Lễ Khai quang tẩy uế
– Ban nghi lễ đến phần mộ của Phan Đà tại xóm 4, xã Thanh Long để khai quang, làm lễ.
– Lễ tẩy uế với nước làm lễ mộc dục được lấy ở hợp lưu sông Rộ, sông Giăng và sông Lam cùng các loại lá thơm.
Lễ rước thần Phan Đà
– Ban lễ nghi đến Phủ Ngoại ở thôn Khai Tiến, xã Võ Liệt làm lễ tạ ơn thân sinh của tướng Phan Đà.
– Nhân dân rước bài vị Phan Đà từ đền Bạch Mã về Phủ Ngoại làm lễ và thân mẫu thần về dự hội.
Trò vật cù diễn
– Hội đền Bạch Mã tổ chức trò vật cù gôn, nghĩa là ở hai đầu sân, mỗi bên đào một hố sâu rộng 50cm x 50cm, phía trên cắm 1 lá cờ hội.
– Mỗi trận diễn ra khoảng 15 phút, mỗi đội có 7 người tham gia tranh cù, vật cù để làm sao đưa được quả cù vào hố của phe đối phương mà không được ôm, vật đối phương.
Các nghi lễ truyền thống tại Lễ hội Bạch Mã
Lễ Khai quang tẩy uế
Lễ khai quang tẩy uế là một trong những nghi lễ quan trọng tại Lễ hội Bạch Mã. Nước làm lễ được lấy từ hợp lưu sông Rộ, sông Giăng và sông Lam cùng các loại lá thơm. Sau đó, Ban nghi lễ đến phần mộ của Phan Đà tại xóm 4, xã Thanh Long để khai quang, làm lễ.
Thỉnh mời ngài Phan Đà
Nghi lễ thỉnh mời ngài Phan Đà về dự hội là một trong những nghi lễ quan trọng trong diễn trình của lễ hội. Việc tổ chức nghi lễ thỉnh mời ngài Phan Đà là để tôn vinh và phù hộ cho thời tiết hanh thông, cũng như thuận tiện cho nhân dân và du khách thập phương về dự lễ hội.
Lễ rước thần
Lễ rước thần diễn ra từ đền Bạch Mã về Phủ Ngoại và là dịp để tôn vinh công trạng thần và tạ ơn công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ thần. Đoàn rước đi qua 2 xã Võ Liệt và Thanh Long với 7 điểm nghinh đón thần cùng lễ vật để bái tạ tại các làng: Tân Hà, Trường Yên, Trung Đức, Lam Giang, Khai Tiến, Liên Kỳ, Tiên Thanh.
Lễ tạ ơn thân sinh của tướng Phan Đà
Chiều ngày 9, nhân dân rước bài vị Phan Đà từ đền Bạch Mã về Phủ Ngoại làm lễ và thân mẫu thần về dự hội. Lễ rước vừa để tôn vinh công trạng thần, vừa tạ ơn công lao sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ thần và cũng để phô trương thanh thế của làng.
Các trò chơi và hoạt động vui chơi trong Lễ hội Bạch Mã
Trong lễ hội Bạch Mã, có rất nhiều trò chơi và hoạt động vui chơi mang đậm bản sắc văn hóa dân gian, góp phần tạo nên không khí sôi động và vui tươi của lễ hội. Dưới đây là một số trò chơi và hoạt động phổ biến trong lễ hội Bạch Mã:
Vật cù
– Vật cù là trò chơi truyền thống được tái hiện trong lễ hội Bạch Mã, thể hiện sự khéo léo, sức mạnh và đoàn kết của cộng đồng.
– Trò chơi này gồm các hình thức như cù gôn, cù đẩy và cù nước, với mục đích tuyển chọn những người nhanh nhẹn, khỏe mạnh để tham gia tranh tài.
Rước thần
– Hoạt động rước thần là một phần quan trọng của lễ hội, thể hiện sự tôn kính và tri ân đối với vị tướng Phan Đà.
– Đoàn rước thần diễn ra qua nhiều thôn xã, được đón tiếp bởi cả làng xã với các điểm nghinh đón và lễ bái tạ.
Đại tế và lễ tạ
– Trong lễ hội, dân làng cũng thực hiện các hoạt động lễ tế như đại tế và lễ tạ, cảm ơn thần linh và tạ ơn thân phụ, thân mẫu đã phù hộ cho hội diễn ra tốt đẹp.
Đây là những trò chơi và hoạt động vui chơi mang ý nghĩa sâu sắc về văn hóa và truyền thống, góp phần tạo nên sức hút đặc biệt của lễ hội Bạch Mã.
Vai trò của Lễ hội Bạch Mã trong việc duy trì và phát triển văn hóa dân gian
Lễ hội Bạch Mã không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và bảo tồn di sản văn hóa dân gian mà còn góp phần quan trọng trong việc phát triển và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống của địa phương. Nhờ lễ hội, những nghi lễ, trò chơi truyền thống và các hoạt động văn hóa dân gian được duy trì và phát triển, giúp thế hệ trẻ hiểu rõ hơn về lịch sử, truyền thống và tôn vinh công lao của ông cha.
Vai trò của lễ hội trong bảo tồn văn hóa dân gian:
– Lễ hội Bạch Mã giúp duy trì và bảo tồn những nghi lễ, trò chơi truyền thống như vật cù, lễ tế thần linh, lễ hội đền thờ, qua đó giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân gian của địa phương.
– Lễ hội cũng là dịp để các thế hệ trẻ được tiếp xúc và học hỏi văn hóa truyền thống, từ đó tạo nên sự liên kết giữa các thế hệ và duy trì sự đồng thuận trong cộng đồng.
Vai trò của lễ hội trong phát triển văn hóa dân gian:
– Lễ hội Bạch Mã không chỉ giữ gìn mà còn phát triển văn hóa dân gian thông qua việc tổ chức các hoạt động văn hóa, trình diễn nghệ thuật, triển lãm sản phẩm truyền thống, tạo điều kiện cho các nghệ nhân, nghệ sĩ và người làm văn hóa có cơ hội thể hiện tài năng và sáng tạo của mình.
– Lễ hội cũng góp phần tạo ra nguồn thu nhập cho cộng đồng thông qua du lịch văn hóa, giúp phát triển kinh tế địa phương và tạo ra công ăn việc làm cho người dân.
Sự thay đổi và phát triển của Lễ hội Bạch Mã qua các thập kỷ
Thập kỷ 1945 – 1955
Trong thập kỷ này, do điều kiện lịch sử, lễ hội được tổ chức tế lễ đơn giản, không rước kiệu, và trò vật cù diễn lại tích của tướng Phan Đà cũng không được tổ chức quy mô lớn như trước đây. Tuy nhiên, các nghi lễ truyền thống vẫn được duy trì và tổ chức.
Thập kỷ 1965 – 1975
Trong thập kỷ này, do tình hình chiến tranh, lễ hội có thể đã gặp nhiều khó khăn trong việc tổ chức và duy trì các nghi lễ truyền thống. Tuy nhiên, nỗ lực của nhân dân trong xã và sự quan tâm của chính quyền địa phương đã giúp duy trì và phát triển lễ hội.
Thập kỷ 1995 – 2005
Sau khi di tích được xếp hạng di tích quốc gia năm 1994, lễ hội được khôi phục và phát triển trở lại với đầy đủ các nghi lễ như trước đây. Việc tổ chức lễ hội được tập trung hơn và có sự quan tâm lớn hơn từ cả cộng đồng và chính quyền địa phương.
Thập kỷ 2015 – 2025
Trong thập kỷ này, lễ hội Bạch Mã đã trở thành một trong những lễ hội truyền thống quan trọng của địa phương, thu hút sự quan tâm và tham gia của đông đảo người dân cũng như du khách. Các hoạt động trong lễ hội được tổ chức một cách chặt chẽ và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, đồng thời cũng có sự hiện đại hóa và sáng tạo trong việc tổ chức các sự kiện và trò chơi truyền thống.
Điểm đến du lịch hấp dẫn: Lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã
Lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã là một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn tại tỉnh Nghệ An, Việt Nam. Đây là một lễ hội truyền thống có lịch sử lâu đời, gắn liền với vị tướng Phan Đà và các sự kiện chinh phục phương Nam của nhiều triều đại Phong kiến. Lễ hội diễn ra vào ngày 8 – 12 tháng Hai Âm lịch, với nhiều nghi lễ truyền thống và trò chơi vật cù đặc sắc.
Truyền thống lâu đời
– Lễ hội Bạch Mã có lịch sử lâu đời khoảng 500 năm, được liệt vào hàng “Điển lễ Quốc tế, quốc tạo” và được tổ chức hàng năm vào tháng Sáu Âm lịch.
– Lễ hội tái hiện và tôn vinh công trạng của tướng Phan Đà, đồng thời thể hiện cách ứng xử, nếp sống, phong tục tập quán của địa phương.
Chúng ta cần tham gia và trải nghiệm lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã để hiểu rõ hơn về văn hóa, truyền thống và lịch sử của vùng đất này.
Các hoạt động gây quỹ và từ thiện trong Lễ hội Bạch Mã
Quyên góp từ thiện
Trong lễ hội Bạch Mã, cộng đồng thường tổ chức các hoạt động quyên góp từ thiện nhằm hỗ trợ những người nghèo khó, người cao tuổi hoặc trẻ em mồ côi. Các hoạt động này thường được tổ chức bởi các tổ chức xã hội và nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cả cộng đồng tham gia lễ hội.
Bán đấu giá từ thiện
Một hoạt động phổ biến trong lễ hội Bạch Mã là bán đấu giá từ thiện, trong đó các vật phẩm được quyên góp từ cộng đồng hoặc các doanh nghiệp địa phương sẽ được đấu giá với mục đích gây quỹ từ thiện. Những khoản tiền thu được từ việc đấu giá sẽ được sử dụng để hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn.
Hoạt động gây quỹ cho cộng đồng
Ngoài các hoạt động từ thiện trực tiếp, lễ hội Bạch Mã cũng thường tổ chức các hoạt động gây quỹ cho cộng đồng, nhằm hỗ trợ việc xây dựng cơ sở hạ tầng, trường học, bệnh viện và các dự án phát triển cộng đồng khác. Các hoạt động này thường nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cả cộng đồng tham gia lễ hội.
Sự lan tỏa và tầm quan trọng của Lễ hội Bạch Mã đối với cộng đồng địa phương
Lễ hội Bạch Mã không chỉ là dịp để nhân dân trong xã tỏ lòng tôn kính và tri ân vị tướng Phan Đà, mà còn là cơ hội để cộng đồng địa phương thể hiện sự đoàn kết, tinh thần đồng đội trong việc tham gia lễ hội và các trò chơi truyền thống. Đây cũng là dịp để các thế hệ trẻ học hỏi và ôn lại truyền thống, tưởng nhớ và tôn vinh những người anh hùng đã hy sinh vì đất nước. Lễ hội Bạch Mã có vai trò quan trọng trong việc kết nối quá khứ với hiện tại, thể hiện sự cố kết của cộng đồng và giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống.
Giá trị văn hóa và lịch sử
– Lễ hội Bạch Mã không chỉ là dịp để thể hiện lòng tôn kính và tri ân vị tướng Phan Đà, mà còn là cơ hội để thể hiện sự đoàn kết, tinh thần đồng đội và truyền thống văn hóa của địa phương.
– Lễ hội cũng tái hiện và tôn vinh những hình ảnh anh hùng, những truyền thống cổ xưa trong lịch sử đánh giặc ngoại xâm của cha ông, giữ vững và phát huy giá trị văn hóa và lịch sử của địa phương.
Phong tục và tập quán
– Lễ hội Bạch Mã còn là dịp để thể hiện phong tục, tập quán truyền thống của địa phương, từ cách tổ chức lễ hội đến các trò chơi truyền thống như vật cù, thể hiện tính cố kết, tinh thần đoàn kết và đồng đội của cộng đồng.
Lễ hội Bạch Mã tại đền Bạch Mã mang ý nghĩa tôn vinh vị thần linh Bạch Mã và cầu mong sự bình an, may mắn cho mọi người. Các hoạt động chính bao gồm lễ cúng, múa hát, các trò chơi dân gian và triển lãm nghệ thuật.
